Γιατί δεν υπάρχει βραβείο Νόμπελ για τα Μαθηματικά;

Το βραβείο Νόμπελ απονέμεται σε μια σειρά από κατηγορίες σε αναγνώριση των πολιτισμικών ή/και επιστημονικών επιτευγμάτων. Αυτές οι κατηγορίες είναι η Φυσική, Χημεία, Ιατρική, Λογοτεχνία και Ειρήνη. 

Αφού λοιπόν υπάρχει βραβείο Νόμπελ γα την Φυσική και την Χημεία, γιατί να μην υπάρχει και για τα Μαθηματικά; 

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

  1. (Γαλλική-αμερικανική εκδοχή) Ο Gösta Mittag-Leffle, κορυφαίος Σουηδός μαθηματικός της εποχής, είχε σχέση με τη σύζυγο του Νόμπελ.
    Αυτή όμως η εκδοχή δεν ισχύει γιατί ο Νόμπελ δεν είχε ποτέ παντρευτεί.
  2. (Σουηδική εκδοχή). Ο Νόμπελ ήξερε ότι εάν υπήρχε βραβείο στα μαθηματικά, ο Mittag-Leffler θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας για να γίνει ο πρώτος που θα το πάρει. Για να αποφευχθεί αυτό, ο Νόμπελ δεν έδωσε κανένα βραβείο στα μαθηματικά.

  3. Κάποια στιγμή το 1895 πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση στο κτήμα του Νόμπελ στο Bjorkborn, στην οποία ήταν μόνο τρεις άνδρες, ο John Charles Fields (Καναδός μαθηματικός), o Mittlag-Leffler και ο Nobel. Υπήρξε μια διαμάχη μεταξύ του Fields και του Nobel που προφανώς είχε αρχίσει λίγα χρόνια νωρίτερα. Ο Mittag-Leffler κλήθηκε να βοηθήσει σαν παρατηρητής και να αποφασίσει μια λύση. Όταν η συνάντηση τελείωσε και τα πράγματα είχαν αποφασιστεί, ο Νόμπελ θα έδινε τα βραβεία για Λογοτεχνία, Ιατρική, Φυσική, Χημεία και Ειρήνη και ο Fields για τα Μαθηματικά. 

  4. O Νόμπελ θεώρησε ότι τα μαθηματικά δεν ήταν, από μόνα τους, ικανοποιητικά για την ανθρώπινη ανάπτυξη για να δικαιολογήσουν το δικό τους βραβείο.

Το μυστήριο γιατί δεν υπάρχει βραβείο Νόμπελ για τα μαθηματικά μάλλον δεν θα λυθεί ποτέ. 

Στην θέση του υπάρχουν το βραβείο (μετάλλιο) Fields  και το βραβείο Abel

Βραβείο Fields

Το βραβείο Fields (ή το μετάλλιο Fields) είναι πολύ σημαντικό για όλους τους μαθηματικούς, θεωρείται εξ’ίσου πολύτιμο με το βραβείο Νόμπελ. Απονεμήθηκε το 1936 για πρώτη φορά. 

Η διαφορά του με το βραβείο Νόμπελ είναι ότι απονέμεται κάθε 4 έτη, η χρηματική αμοιβή είναι πολύ μικρότερη του βραβείου Νόμπελ (15.000 Καναδικά δολάρια, 10.000 ευρώ, ενώ το βραβείο Νόμπελ έχει σαν αμοιβή 9 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες, περίπου 850.000 ευρώ) απονέμεται σε μαθηματικούς κάτω των  40 ετών και δεν προέρχεται από την Σκανδιναβική χερσόνησο .

Βραβείο Abel

Υπάρχει τέλος το βραβείο Abel, (από το όνομα του Niels Henrik Abel, κορυφαίος Νορβηγός μαθηματικός του 19ου αιώνα) που προορίζεται να δώσει στους μαθηματικούς το δικό τους ισοδύναμο με ένα βραβείο Νόμπελ. Ένα τέτοιο βραβείο προτάθηκε για πρώτη φορά το 1902 από τον Βασιλιά Όσκαρ της Σουηδίας και της Νορβηγίας, μόλις ένα χρόνο μετά την απονομή των πρώτων βραβείων Νόμπελ. Ωστόσο, τα σχέδια απορρίφθηκαν καθώς η ένωση μεταξύ των δύο χωρών διαλύθηκε το 1905. Ως αποτέλεσμα, τα μαθηματικά δεν είχαν ποτέ ένα διεθνές βραβείο με τις ίδιες διαστάσεις και σημασία με το βραβείο Νόμπελ.

Τα σχέδια για ένα βραβείο Abel αναβίωσαν το 2000 και το 2001 η νορβηγική κυβέρνηση χορήγησε 200 εκατομμύρια Νορβηγικές κορώνες (περίπου 18 εκατομμύρια ευρώ) για να δημιουργήσει το νέο βραβείο.
Απονεμήθηκε το 2003 για πρώτη φορά με χρηματική αμοιβή 7,5 εκατομμύρια Νορβηγικές κορώνες, περίπου 870.000 ευρω

Χριστόδουλος Λάζαρης
Μαθηματικός