Η πόλη του Δουβλίνου αναπτύχθηκε από δύο μικρούς οικισμούς στη συμβολή του ποταμού Λίφι (Liffey) και ενός από τους παραπόταμους του, τον Ποντλ (Poddle). Οι αρχικοί οικισμοί ήταν γνωστοί ως «Ο Ποταμός των εμποδίων» (Áth Cliath) και η “Μαύρη λίμνη” (Dubh Linn), που αργότερα μετονομάστηκε σε Δουβλίνο. Στους μεσαιωνικούς χρόνους, η πόλη είχε τείχη για την προστασία της και διοικούνταν από μια εταιρεία και συντεχνίες, οι οποίες έλεγχαν το εμπόριο εντός της πόλης, απέδιδαν τη δικαιοσύνη και έβαζαν δασμούς και φόρους για τη λειτουργία και την προστασία της πόλης.
Μπορείτε ακόμα να δείτε απομεινάρια του παλιού τείχους της πόλης του Δουβλίνου σήμερα στο Κόρνμαρκετ (Cornmarket) και στο Πάρκο του Αγίου Οντίαν (St Audoen’s Park).
Το Κορνμάρκετ ήταν κάποτε η τοποθεσία της Νέας Πύλης (New Gate), της κύριας δυτικής προσέγγισης της πόλης. Πέρα από τα τείχη, δημιουργήθηκαν ορισμένες περιοχές εκτός του ελέγχου της Εταιρείας που γι’αυτό ονομάζονται «Ελευθερίες» (Liberties, Λίμπερτις).
Το πράσινο κομμάτι είναι οι Λίμπερτις σε σχέση με το Δουβλίνο, και το κόκκινο είναι τα παλιά τείχη του Δουβλίνου.
Τον 12ο αιώνα (1177), ο βασιλιάς Ερρίκος Β’ της Αγγλίας διέταξε να ιδρυθεί ένα αβαείο του Αγίου Θωμά του Μάρτυρα (https://vimeo.com/236398688/8afb6c363c) σε μια τοποθεσία κοντά στη σύγχρονη εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης.
Στους Αυγουστινιανούς μοναχούς του Αβαείου δόθηκαν εκτεταμένα εδάφη στα δυτικά της πόλης, καθώς και στις κομητείες Δουβλίνο, Μιθ και Γουίκλοου, και ορισμένες εξουσίες και προνόμια για να ελέγχουν το εμπόριο ελεύθερα στην περιοχή τους, κι’έτσι αυτή η περιοχή ονομάστηκε “Ελευθερίες” (Liberties, Λίμπερτις) και ως εκ τούτου η Ελευθερία του Αγίου Θωμά Ο’Κόρτ και Ντονόρι (Ο’Court & Donore) έγινε εξαιρετικά πλούσια.
Το αβαείο με τη σειρά του έδωσε το όνομά του στην οδό Αγίου Θωμά (Τόμας, St Thomas), τον κεντρικό δρόμο της περιοχής, που διέτρεχε τη χάραξη της αρχαίας δυτικής διαδρομής προς την πόλη του Δουβλίνου. Γρήγορα έγινε μια πολυσύχναστη αγορά και εμπορικός δρόμος, γεμάτος μύλους, ξενώνες και διάφορους προμηθευτές που εξυπηρετούν την αναπτυσσόμενη πόλη.
Σήμερα δεν υπάρχει ίχνος του αβαείου, αλλά, πιθανά, ο νότιος τοίχος της εκκλησίας του αβαείου βρέθηκε από την Κλέρ Γουλτς (Claire Walsh) κατά τη διάρκεια μιας αρχαιολογικής ανασκαφής το 1997, ακριβώς έξω από την οδό Μίθ (Meath Street). Το νεκροταφείο της εκκλησίας της Αγίας Αικατερίνης, που ήταν δίπλα στο αβαείο, υπάρχει ακόμα σαν πάρκο.
Με τη διάλυση των μοναστηριών από τον βασιλιά Ερρίκο 8ο τη δεκαετία του 1530, τα εδάφη του αβαείου πέρασαν στην ιδιοκτησία του Σερ Γουίλιαμ Μπρέμπαζον (Sir William Brabazon), ενός φιλόδοξου αυλικού του βασιλιά. Η οικογένεια Μπρέμπαζον, που αργότερα έγινε Κόμης του Μήθ (Earls of Meath), κυριάρχησε στην περιοχή ως γαιοκτήμονες για τα επόμενα 300 χρόνια και ήταν υπεύθυνη για πολλές από τις αστικές εξελίξεις που αναγνωρίζουμε και σήμερα.
Η μεγάλη αγορά στο Νιούμάρκετ (Newmarket) που διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1620 από τον δεύτερο κόμη του Μήθ ήταν κοντά στο αρχοντικό του. Αργότερα, ένας άλλος κόμης βοήθησε για μερικές από τις πρωτοποριακές οικιστικές εξελίξεις της βικτωριανής εποχής για την εργατική τάξη.
Τον 16ο και τον 17ο αιώνα η περιοχή είχε αξιοσημείωτο πληθυσμό Ουγκενότων και έγινε κέντρο στην αργυροχοΐα, την ύφανση μαλλιού και μεταξιού, καθώς και «βρώμικες βιομηχανίες» όπως η βυρσοδεψία (δερματοποιία). Οι Ευρωπαίοι έμποροι έφεραν τα δικά τους ξεχωριστά αρχιτεκτονικά στυλ στην πόλη. Τα τοπωνύμια της περιοχής αντικατόπτριζαν τον ποικιλόμορφο και διεθνή πληθυσμό της: έτσι η Μάρομπόουν Λέιν (Marrowbone Lane ή Marie le Bon Lane), η οδός Τσάμπερ (Chambre Street ή Chamber Street) και η Φάμπελι Λέιν (Fumbally Lane ή Fombily Lane) αντικατοπτρίζουν τη γαλλική κοινότητα των Ουγκενότων (Huguenot) της περιοχής.
Οι αναπτυσσόμενες βιοτεχνίες της περιοχής προκάλεσαν αντίσταση από τους Άγγλους εμπόρους και μια σειρά νόμων και εμπορικών περιορισμών που επιβλήθηκαν στα ιρλανδικά προϊόντα μετά τις Πράξεις της Ένωσης το 1801 κατέστρεψε σταδιακά μια σειρά βασικών βιομηχανιών. Η περιοχή άρχισε να παρακμάζει.
Ωστόσο, αυτός ο βιομηχανικός πλούτος πήγαινε χέρι-χέρι με την τρομερή φτώχεια και τις συχνά φρικτές συνθήκες διαβίωσης. Οι Λίμπερτις του 19ου αιώνα είχε διαβόητες φτωχογειτονιές που με τη σειρά τους ώθησαν μια σειρά από διαφωτιστικές οικιστικές εξελίξεις από τον κόμη του Μίθ και τις οικογένειες Γκίνες και Πάουερ στα τελευταία χρόνια του αιώνα.
Οι γοητευτικοί πλέον θύλακες της οδού Γκρέι (Grey Street) και της οδού Τζόν Ντίλον (John Dillon Street) ήταν αρχικά παραδείγματα σύγχρονων νέων σπιτιών που χτίστηκαν για την εργατική τάξη από την Dublin Artisan Dwelling Company, ενώ τα κτίρια Άιβι (Iveagh Trust Buildings) στην οδού Πάτρικ (Patrick) παραμένουν όμορφα παραδείγματα των πρώτων διαμερισμάτων που κατασκευάστηκαν για τους Δουβλινέζους.
Οι παλιές «Ελευθερίες» τελικά καταργήθηκαν και εντάχθηκαν στην πόλη τη δεκαετία του 1840, ωστόσο το όνομα «Οι Ελευθερίες» (Λίμπερτις) παρέμεινε και έγινε κυρίως για να σημαίνει την παλιά Ελευθερία του Κόμη του Μίθ.
Ενώ η αξία της περιοχής μειώθηκε τον 20ο αιώνα, η οδός Τόμας και η οδός Μιθ παρέμειναν η πεμπτουσία της καρδιάς του Παλιού Δουβλίνου. Η περιοχή είχε γίνει γνωστή από αφηγητές, κορυφαίους μουσικούς, χαρακτήρες του δρόμου και θεσπιανούς.
Σήμερα, διατηρεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και την περίεργη απόσπαση από τη ζωή της ευρύτερης πόλης. Είναι ένα μέρος για να ανακαλύψετε και να απολαύσετε: ένα μέρος με υποβλητικά τοπωνύμια, συναρπαστική αρχιτεκτονική, ζωντανή ζωή στο δρόμο και έντονο κοινοτικό πνεύμα.
Στον χάρτη δείχνω τα αξιοθέατα που έχω περιγράψει παρακάτω, για να δείτε -περίπου- ποιά είναι η περιοχή.
απο τα δεξιά προς τα αριστερά, είναι: Το μουσείο Ντουμπλίνια (Dubliana), Η αγορά του καλαμποκιού (Cornmarket), Η εκκλησία του Αγίου Οντεν, ένα μέρος του τείχου του παλιού Δουβλίνου, η εκκλησία του Αγίου Αυγούστου και του Αγίου Τζον (Τζον Λέιν), Εθνικό Κολλέγιο Τέχνης & Σχεδίου (NCDA). (ο χάρτης φαίνεται καλύτερα σε μεγαλύτερη οθόνη)
Η εκκλησία του Αγίου Όντεν.
Η μεσαιωνική εκκλησία του Αγίου Όντεν (St Audoen) ιδρύθηκε από τους Νορμανδούς το 1190 και πιστεύεται ότι είναι η παλαιότερη εκκλησία ενορίας του λειτουργεί στι Δουβλίνου. Η μεγαλύτερη κλασική εκκλησία δίπλα, σχεδιάστηκε από τον Πάτρικ Μπέρν (Patrick Byrne) το 1846 και χρησιμοποιείται τώρα από τη μεγάλη πολωνική κοινότητα της πόλης.
Η εκκλησία του Αγίου Αυγούστου και του Αγίου Τζον (Τζον Λέιν) στην οδό Τόμας.
Μεταξύ των καλύτερων εκκλησιών του Δουβλίνου και με το ψηλότερο καμπαναριό του, που είναι παράδειγμα υψηλής γοτθικής αρχιτεκτονικής ολοκληρώθηκε το 1874. Η εκκλησία σχεδιάστηκε από τους διάσημους βικτωριανούς αρχιτέκτονες Έντουαρντ Γουέλμπυ Πούγκιν (Edward Welby Pugin) και και Τζόρτζ Άσλιν (George Ashlin) και περιλαμβάνει βιτρό του Χάρι Κλάρις (Harry Clarice) και γλυπτά του Τζέιμς Πήρς (James Pearse) που είναι ο πατέρας των πατριωτών αδελφών Πάτρικ και Γουίλιαμ Πίρς. https://johnslane.ie/
Αποκαστήριο ουίσκι Πάουερ και το Εθνικό Κολλέγιο Τέχνης & Σχεδίου (NCDA)
Το αποκαστήριο ουίσκι Πάουερ (Power’s Whisky Distillery) ιδρύθηκε το 1791 από τον Τζον Πάουερ (John Power) και καταλάμβανε αυτόν τον χώρο μέχρι τη δεκαετία του 1970, όσο το αποστακτήριο δούλευε. Πολλά από τα κτίρια και τα ιστορικά χαρακτηριστικά του πρώην αποστακτηρίου παραμένουν στη θέση τους, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους διάσημους αποστακτήρες του.
Από το 1984 το συγκρότημα στεγάζει το Εθνικό Κολλέγιο Τέχνης & Σχεδίου (National College of Art & Design, NCAD) που είναι το κορυφαίο σχεδιαστικό κολέγιο της Ιρλανδίας. Το πανεπιστήμιο επανασχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1980 από τους αρχιτέκτονες Μπέρκ, Κένεντυ και Ντόιλ (Burke, Kennedy, Doyle). Η γκαλερί που βρίσκεται στο κτήριο Χάρι Κλέρκ (Harry Clarke) διοργανώνει τακτικές εκθέσεις. Το συνδετικό γυάλινο κτίριο σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες της εταιρίας Μάρι Ο’Λιρι (Murray O’Laoire Architects) το 2006.
Το Ψηφιακό Κέντρο.
Το Ψηφιακό Κέντρο (The Digital Hub) καταλαμβάνει χώρο εκατέρωθεν της οδού Τόμας, μεγάλο μέρος της οποίας προηγουμένως παραχωρούνταν σε αποστακτήρια ουίσκι και μπύρας. Το συγκρότημα φιλοξενεί ένα αυξανόμενο σύμπλεγμα ψηφιακών μέσων πληροφορικής, τεχνολογίας και πολυμέσων και επιχειρήσεων σχεδιασμού.
Ο Πύργος του Αγίου Πατρικίου που είναι τώρα χαρακτηριστικό του Ψηφιακού κέντρου, είναι ο ψηλότερος ανεμόμυλος της Ευρώπης (με περιστρεφόμενη κορυφή). Χτίστηκε το 1757 για να τροφοδοτήσει το αποστακτήριο Ρο (Roe Distillery), το οποίο μέχρι το 1887 κάλυπτε 17 στρέμματα και παρήγαγε περισσότερα από δύο εκατομμύρια γαλόνια ουίσκι ετησίως, καθιστώντας το το μεγαλύτερο αποστακτήριο της Ευρώπης. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920, ωστόσο, η παγκόσμια αγορά ουίσκι ήταν σε παρακμή και το αποστακτήριο πουλήθηκε τελικά το 1949 στους γείτονές του, στην Γκίνες.
Στην είσοδο και των δύο Ψηφιακών Κέντρων, υπάρχει ένας κωδικός QR που μπορείτε να τον σκανάρετε με το κινητό σας και θα σας δείξει σε youtube τι υπάρχει πίσω από την πόρτα. (“What’s inside”, Τι υπάρχει μέσα). Το QR της φωτογραφίας θα σας δείξει αυτό: https://www.youtube.com/watch?v=JU7anJf1afM
Αποστακτήριο Ρο.
Ο Τζόρτζ Ρό και οι γιοί του (George Roe & Sons) ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος παραγωγός ουίσκι στην Ευρώπη, καταλαμβάνοντας μια εκτεταμένη τοποθεσία στα βόρεια της οδού Τόμας. Η ιστορία της παρακμής του ιρλανδικού ουίσκι και η άνοδος του σκωτσέζικου του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτή την οικογένεια.
Σήμερα, ο ανεμόμυλος – γνωστός ως Πύργος του Αγίου Πατρικίου που είναι ο μεγαλύτερος του είδους του που κατασκευάστηκε ποτέ στις Βρετανικές Νήσους – είναι το μόνο που έχει απομείνει από το αποστακτήριο που έκλεισε το 1949. Μια αρχαία αχλαδιά στέκεται μπροστά στον ανεμόμυλο.
Αποστακτήριο Πίρς Λάιονς.
Στην απέναντι πλευρά του δρόμου, μιά πρώην εκκλησία στεγάζει το αποστακτήριο Πίρς Λάιονς (Pearse Lyons Distillery). Το ανακαινισμένο κτήριο περιλαμβάνει ένα εντυπωσιακό γυάλινο κωδωνοστάσιο που ονομάζεται “Η Λατέρνα των Λίμπερις” (The Liberties Lantern), ενώ τα παράθυρα από βιτρό που παρασκευάστηκαν πρόσφατα αφηγούνται την ιστορία της ζυθοποιίας και της διαδρομής του προσκυνήματος «Camino». Ένα από τα πιο ιστορικά νεκροταφεία της πόλης βρίσκεται στο πίσω μέρος.
Η ζυθοποιεία της Πύλης του Αγίου Τζέιμς. (St James’s Gate Brewery)
Η ζυθοποιεία της Πύλης του Αγίου Τζέιμς είναι η γνωστή Γκίνες, που είναι συνώνυμη με τα Λίμπερτις, και είναι γνωστή για τις καινοτόμες καμπάνιες μάρκετινγκ όλα αυτά τα χρόνια, καθώς και για τα κλασικά σχεδιαστικά, όπως το «ποτήρι Γκίνες» που έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει την τέλεια μπύρα. (Συγκεκριμένα, η Γκίνες δεν είναι μπύρα, είναι stout).
Η εμβληματική Πύλη του Αγίου Τζέιμς, ήταν προηγουμένως μια αψίδα που βρισκόταν στην οδό Τζέιμς ως είσοδος στην πόλη.
Το παλιότερο σπίτι στο Δουβλίνο
Δεδομένου ότι βρίσκεστε σε μια από τις πιο ιστορικές γειτονιές του Δουβλίνου, είναι λογικό ότι το παλαιότερο σπίτι στο Δουβλίνο έχει ανακαλυφθεί στο Λίμπερτις (το άσπρο σπίτι πάνω απο το Fades & Blades).
Οι εργασίες συντήρησης που γίνανε το 2017 στο σπίτι της οδού Τόμας 130 (Thomas Street), αποκαλύψαν μια ξύλινη σκάλα του 1639 και ξύλινα δοκάρια που χρονολογούνται τον 15ο αιώνα. Είναι ενδιαφέρον ότι το κτίριο δεν έχει τιποτα ιδιαίτερο εξωτερικά – η πρόσοψή του είναι χαρακτηριστική του 19ου αιώνα. Το κτίριο, το οποίο αποτελεί μια σημαντική υποσημείωση στην ιστορία των Ελευθεριών, μπορεί να δει κανείς απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης.
Βατχάους 4
Το Βατχάους 4 (Vathouse No.4) είναι μέρος της ζυθοποιίας Γκίνες που ιδρύθηκε το 1759 όταν ο Αρθουρ Γκίνες αγόρασε κτίρια και εκτάσεις νότια της πύλης Τζέιμς από τον Μαρκ Ρέινφόρντ (Mark Rainsford) και στη συνέχεια επεκτάθηκε προς όλες τις κατευθύνσεις.
Το ζυθοποιείο υποβλήθηκε σε εκτεταμένη ανοικοδόμηση στα τέλη του δέκατου ένατου και στις αρχές του εικοστού αιώνα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής αυτού και των παρακείμενων κτιρίων στην οδό Ρέινφόρντ, που χρησιμοποιήθηκαν για την αποθήκευση και την ωρίμανση της μπύρας. Η εξειδικευμένη λιθοδομή είναι εμφανής στις ασβεστολιθικές λεπτομέρειες και το κτίριο διατηρεί τον πρώιμο βιομηχανικό του χαρακτήρα.
Αγίος Τζέιμς.
Ο θεμέλιος λίθος της εκκλησίας τέθηκε το 1844 από τον Ντάνιελ Ο’Κονελ (Daniel O’Connell) και ολοκληρώθηκε 10 χρόνια αργότερα. Η ενορία του Αγίου Τζέιμς έχει ιστορικές συνδέσεις με το Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα (Santiago de Compostella) στην Ισπανία (πάνω από την Πορτογαλλία) και η εκκλησία είναι το σημείο εκκίνησης στο διάσημο μονοπάτι προσκυνητών “Καμίνο” (Camino). http://stjamesparish.ie/camino-de-santiago/
Αγία Αικατερίνη.
Η Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης (Saint Catherine) είναι μια ζωντανή, προτεσταντική κοινοτική εκκλησία που εδρεύει στην καρδιά του Δουβλίνου. Εκτός από τόπος λατρείας, η Αγία Αικατερόνη έχει επίσης ισχυρό ήθος προσέγγισης της κοινότητας και υποστηρίζει πολλές δραστηριότητες στην περιοχή. Ειναι μέρος της Εκκλησίας της Ιρλανδίας, η εκκλησία καλωσορίζει θερμά ανθρώπους κάθε παράδοσης, προέλευσης και ηλικίας.
Το σημερινό εκκλησιαστικό κτίριο, σχεδιασμένο από τον Τζον Σμιθ (John Smyth), ολοκληρώθηκε το 1769 και είναι μια από τις καλύτερες γεωργιανές εκκλησίες της πόλης. Η εκκλησία έκλεισε από την Εκκλησία της Ιρλανδίας το 1966 ως απάντηση στις δυσκολίες διατήρησης του χαρτοφυλακίου εκκλησιών στο κέντρο της πόλης με μικρό αριθμό ενοριών. Μετά από πολλά χρόνια παρακμής και ερήμωσης, η εκκλησία αναστηλώθηκε και επανακαθαγιάστηκε το 1998.
Σε μιά γωνία στον ναό της Αγίας Αικατερίνης υπάρχει ένα μνημείο που έγινε η πρώτη συναυλία των Ντάμπλινερ (Dubliners), ενα από τα μεγάλυτερα παραδοσιακά ιρλαδικά γκρουπ.
Πολλά άλλα ενδιαφέροντα σημεία στις Λίμπερτις μπορείτε να τα δείτε κάνοντας μια βόλτα στην περιοχή.
